Hộ kinh doanh cá thể đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, tuy nhiên, việc nắm rõ các loại thuế hộ kinh doanh cần nộp và cách tính toán không phải lúc nào cũng đơn giản. Việc hiểu và tuân thủ các quy định về thuế hộ kinh doanh là một yếu tố then chốt để đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ và hợp pháp. Trong bài viết này, T & L sẽ giải đáp chi tiết về các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp, cách tính thuế khoán cũng như những trường hợp được miễn thuế trong năm 2025.
Các Loại Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp
Theo Nghị định 126/2020/NĐ-CP, hộ kinh doanh gia đình, hay còn gọi hộ kinh doanh cá thể phải nộp 3 loại thuế chủ yếu:
- Lệ phí môn bài (thuế môn bài): Đây là khoản phí mà hộ kinh doanh cá thể phải nộp hàng năm, dựa trên doanh thu bình quân hàng năm.
- Thuế giá trị gia tăng (Thuế GTGT): Thuế GTGT được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm doanh thu của hộ kinh doanh. Tùy vào lĩnh vực kinh doanh mà tỷ lệ thuế này có thể khác nhau.
- Thuế thu nhập cá nhân (Thuế TNCN): Tương tự như thuế GTGT, thuế TNCN cũng được tính dựa trên doanh thu của hộ kinh doanh, với tỷ lệ phần trăm tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh cụ thể.
Ngoài 3 loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp kể trên, còn có thể phải nộp các loại thuế khác như thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên nếu hoạt động trong các lĩnh vực kinh doanh liên quan.
Cách Tính Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định 3 cách tính thuế (hay còn gọi là phương pháp tính thuế) cho hộ kinh doanh cá thể:
- Phương pháp kê khai:
Hộ kinh doanh tính thuế theo doanh thu thực tế phát sinh theo kỳ tháng hoặc quý. Phương pháp này áp dụng cho các hộ kinh doanh lớn hoặc hộ kinh doanh quy mô nhỏ nhưng tự chọn phương pháp kê khai. - Phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh:
Áp dụng cho các hộ kinh doanh không thường xuyên và không có địa điểm kinh doanh cố định, tính thuế theo doanh thu từng lần phát sinh. - Phương pháp khoán:
Hộ kinh doanh sẽ được cơ quan thuế xác định mức doanh thu khoán để tính mức thuế phải nộp. Phương pháp này phù hợp cho các hộ kinh doanh không thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.
Lưu ý: Khi xét quy mô của hộ kinh doanh cá thể, cần chú ý đến các tiêu chí để phân loại. Theo quy định, hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh được coi là quy mô lớn nếu đáp ứng ít nhất một trong hai tiêu chí sau:
- Số lượng lao động: Hộ kinh doanh có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bình quân năm từ 10 người trở lên.
- Doanh thu:
Hộ kinh doanh có tổng doanh thu của năm liền kề trước từ:- 3 tỷ đồng trở lên đối với lĩnh vực nông – lâm – ngư nghiệp, công nghiệp, xây dựng.
- 10 tỷ đồng trở lên đối với lĩnh vực thương mại – dịch vụ.
Việc xác định quy mô hộ kinh doanh không chỉ ảnh hưởng đến phương pháp tính thuế mà còn liên quan đến các nghĩa vụ và quyền lợi khác trong hoạt động kinh doanh.
Cách Tính Thuế (Lệ Phí) Môn Bài Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Các Trường Hợp Được miễn Thuế (Lệ Phí) Môn Bài
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Điểm c Khoản 1 Điều 1 Nghị định 22/2020/NĐ-CP, các trường hợp sau đây được miễn Thuế (Lệ phí) môn bài:
Các quy định này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ hoặc mới bắt đầu hoạt động, đồng thời khuyến khích sự phát triển của các ngành nghề truyền thống và dịch vụ hậu cần nghề cá.
Ví dụ: Chị Lan thành lập hộ kinh doanh cá thể vào ngày 1/8/2022. Theo quy định, chị Lan sẽ được miễn lệ phí môn bài từ ngày 01/08/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Điều này có nghĩa là trong năm đầu tiên thành lập, chị Lan không phải nộp lệ phí môn bài. Từ ngày 01/01/2023, hộ kinh doanh của chị Lan mới bắt đầu phải đóng lệ phí môn bài theo quy định hiện hành.
Bậc Thuế Môn Bài Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 4 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Khoản 1, Điều 1 Nghị định 22/2020/NĐ-CP, mức thu lệ phí môn bài đối với hộ kinh doanh cá thể được xác định dựa trên doanh thu bình quân hàng năm. Cụ thể như sau:
Ví dụ: Cô Ba đã mở tiệm kinh doanh tạp hóa được 3 năm. Trong năm 2021, doanh thu bình quân của tiệm tạp hóa là 115 triệu đồng. Theo quy định, với mức doanh thu này, cô Ba sẽ phải nộp mức thuế môn bài là 300.000 đồng/năm. Lưu ý: Nếu hộ kinh doanh đã giải thể và sau đó quay lại hoạt động sản xuất kinh doanh:
- Trong 6 tháng đầu năm, sẽ phải nộp toàn bộ mức lệ phí môn bài cho cả năm.
- Trong 6 tháng cuối năm, sẽ chỉ cần nộp 50% mức lệ phí môn bài của cả năm.
Quy định này đảm bảo rằng các hộ kinh doanh chỉ phải nộp lệ phí tương ứng với thời gian hoạt động thực tế trong năm.
Thời Điểm Xác Định Doanh Thu Tính Thuế Môn Bài Đối Với Hộ Kinh Doanh:
Đối với các hộ kinh doanh được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu thành lập, thời điểm xác định doanh thu để tính thuế môn bài sẽ bắt đầu từ tháng 01 của năm sau năm thành lập.
Ví dụ: Hộ kinh doanh của chị Bảy được thành lập vào ngày 15/7/2022. Theo quy định, chị Bảy sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên từ ngày 15/7/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Thời điểm xác định doanh thu tính thuế môn bài cho hộ kinh doanh của chị Bảy sẽ bắt đầu từ ngày 01/01/2023 và tính cho toàn bộ năm 2023 (từ 01/01/2023 đến 31/12/2023). Điều này đảm bảo rằng hộ kinh doanh chỉ phải nộp thuế môn bài dựa trên doanh thu phát sinh từ năm sau năm thành lập, phù hợp với quy định miễn lệ phí trong năm đầu tiên.
Cách Tính Thuế GTGT Và Thuế TNCN Cho Hộ Kinh Doanh
Trong các phương pháp tính thuế đã đề cập, có sự phân chia rõ ràng giữa các hộ kinh doanh quy mô lớn và quy mô nhỏ:
➥ Hộ kinh doanh Quy mô lớn:
Chỉ được chọn một phương pháp khai thuế duy nhất, đó là phương pháp kê khai. Phương pháp này yêu cầu hộ kinh doanh phải kê khai và tính thuế dựa trên doanh thu thực tế, đồng thời tuân thủ đầy đủ các quy định về sổ sách kế toán và hóa đơn chứng từ.
➥ Hộ kinh doanh Quy mô nhỏ:
Có thể lựa chọn giữa 1 trong 2 phương pháp khai thuế:
- Phương pháp kê khai: Hộ kinh doanh tự kê khai và tính thuế dựa trên doanh thu thực tế như hộ kinh doanh quy mô lớn.
- Phương pháp khoán: Đây là phương pháp được nhiều hộ kinh doanh quy mô nhỏ ưa chuộng vì không yêu cầu thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ. Thay vào đó, cơ quan thuế sẽ xác định doanh thu khoán và mức thuế khoán dựa trên các yếu tố kinh doanh của hộ.
* Lợi ích khi chọn phương pháp khoán: Việc chọn phương pháp khoán giúp đơn giản hóa quy trình kê khai thuế hộ kinh doanh, giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính. Hộ kinh doanh chỉ cần nộp thuế theo mức thuế khoán đã được xác định, mà không phải lo lắng về việc quản lý sổ sách hay hóa đơn chứng từ.
Hộ Kinh Doanh Có Doanh Thu Bao Nhiêu Thì Phải Nộp Thuế?
Theo quy định pháp luật về thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN), mức doanh thu là yếu tố quyết định việc hộ kinh doanh có phải nộp thuế hay không:
- Doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống: Hộ kinh doanh có tổng doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch không vượt quá 100 triệu đồng sẽ được miễn nộp cả thuế GTGT và thuế TNCN.
- Doanh thu trên 100 triệu đồng/năm: Nếu vượt mức này, hộ kinh doanh phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định.
Dù thuộc diện phải nộp thuế hay được miễn, hộ kinh doanh vẫn có trách nhiệm:
- Kê khai thuế đầy đủ, chính xác và trung thực.
- Nộp hồ sơ thuế đúng hạn theo quy định.
- Chịu trách nhiệm pháp lý nếu thông tin trong hồ sơ thuế không đảm bảo tính trung thực, chính xác.
Đối với hộ kinh doanh hoạt động dưới hình thức nhóm cá nhân hoặc hộ gia đình, mức doanh thu 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định diện miễn thuế GTGT và TNCN chỉ áp dụng cho một người đại diện duy nhất của nhóm hoặc hộ trong năm tính thuế.
Hướng Dẫn Tính Thuế GTGT Và Thuế TNCN Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Việc xác định số thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) mà hộ kinh doanh cá thể cần nộp dựa trên hai yếu tố chính: doanh thu chịu thuế và tỷ lệ thuế áp dụng trên doanh thu.
Công thức tính thuế được áp dụng như sau:
➥ Doanh thu chịu Thuế được hiểu như thế nào?
Doanh thu chịu thuế GTGT và TNCN của hộ kinh doanh cá thể là tổng doanh thu (đã bao gồm thuế nếu thuộc diện chịu thuế) từ tất cả các hoạt động kinh doanh trong kỳ tính thuế. Cụ thể, doanh thu này bao gồm:
- Toàn bộ tiền thu được từ bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, gia công, hoa hồng hoặc các hoạt động sản xuất, kinh doanh khác.
- Các khoản tiền thưởng, hỗ trợ doanh số, khuyến mãi, chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.
- Các khoản phụ thu, phụ phí, trợ giá hoặc phí bổ sung theo quy định.
- Tiền bồi thường do vi phạm hợp đồng hoặc các khoản bồi thường khác (lưu ý: chỉ tính vào doanh thu chịu thuế TNCN).
- Các nguồn doanh thu khác mà hộ kinh doanh được hưởng, bất kể đã thu tiền hay chưa.
➥ Tỷ lệ Thuế áp dụng ra sao?
Tỷ lệ thuế GTGT và TNCN được quy định cụ thể theo từng ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh. Hộ kinh doanh cần tham khảo chi tiết tại Phụ lục I ban hành kèm Thông tư 40/2021/TT-BTC để áp dụng đúng tỷ lệ tương ứng.
Trường hợp kinh doanh đa ngành nghề:
- Trong trường hợp không thể tách biệt doanh thu của từng lĩnh vực hoặc xác định doanh thu không phù hợp thực tế, cơ quan thuế sẽ ấn định doanh thu chịu thuế cho từng ngành nghề dựa trên quy định pháp luật về quản lý thuế.
- Nếu hộ kinh doanh hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau, cần kê khai và tính thuế riêng theo tỷ lệ tương ứng với từng ngành nghề.
Để đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả, việc nắm vững các quy định về thuế hộ kinh doanh là vô cùng quan trọng. Thuế hộ kinh doanh không chỉ bao gồm thuế GTGT và thuế TNCN, mà còn bao gồm lệ phí môn bài cần được tuân thủ nghiêm ngặt.
Hiểu rõ cách tính thuế hộ kinh doanh theo từng loại hình và phương pháp khai thuế sẽ giúp hộ kinh doanh cá thể quản lý tài chính tốt hơn, đồng thời tránh những rủi ro không đáng có. Việc xác định đúng doanh thu tính thuế và thời điểm nộp thuế hộ kinh doanh là yếu tố then chốt để tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Cập nhật thường xuyên các quy định về thuế hộ kinh doanh sẽ giúp bạn không chỉ đáp ứng nghĩa vụ tài chính mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.
—
Liên hệ T & L qua hotline để được hỗ trợ chi tiết hoặc tham khảo các bài viết cùng chủ đề dưới đây:
>> Tổng Hợp Các Loại Thuế Cần Nắm Rõ!
>> Dịch Vụ Kế Toán Thuế T & L – Giải Pháp Toàn Diện Để Doanh Nghiệp Phát Triển Vững Mạnh
>> Người Nước Ngoài Thành Lập Hộ Kinh Doanh Tại Việt Nam Có Được Không?
Bài viết liên quan: