Hộ kinh doanh cá thể đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, tuy nhiên, việc nắm rõ các loại thuế hộ kinh doanh cần nộp và cách tính toán không phải lúc nào cũng đơn giản. Việc hiểu và tuân thủ các quy định về thuế hộ kinh doanh là một yếu tố then chốt để đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ và hợp pháp. Trong bài viết này, T & L sẽ giải đáp chi tiết về các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp, cách tính thuế khoán cũng như những trường hợp được miễn thuế trong năm 2025.
Các Loại Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp
Theo Nghị định 126/2020/NĐ-CP, hộ kinh doanh gia đình, hay còn gọi hộ kinh doanh cá thể phải nộp 3 loại thuế chủ yếu:
- Lệ phí môn bài (thuế môn bài): Đây là khoản phí mà hộ kinh doanh cá thể phải nộp hàng năm, dựa trên doanh thu bình quân hàng năm.
- Thuế giá trị gia tăng (Thuế GTGT): Thuế GTGT được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm doanh thu của hộ kinh doanh. Tùy vào lĩnh vực kinh doanh mà tỷ lệ thuế này có thể khác nhau.
- Thuế thu nhập cá nhân (Thuế TNCN): Tương tự như thuế GTGT, thuế TNCN cũng được tính dựa trên doanh thu của hộ kinh doanh, với tỷ lệ phần trăm tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh cụ thể.
Ngoài 3 loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp kể trên, còn có thể phải nộp các loại thuế khác như thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên nếu hoạt động trong các lĩnh vực kinh doanh liên quan.
Cách Tính Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định 3 cách tính thuế (hay còn gọi là phương pháp tính thuế) cho hộ kinh doanh cá thể:
- Phương pháp kê khai:
Hộ kinh doanh tính thuế theo doanh thu thực tế phát sinh theo kỳ tháng hoặc quý. Phương pháp này áp dụng cho các hộ kinh doanh lớn hoặc hộ kinh doanh quy mô nhỏ nhưng tự chọn phương pháp kê khai. - Phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh:
Áp dụng cho các hộ kinh doanh không thường xuyên và không có địa điểm kinh doanh cố định, tính thuế theo doanh thu từng lần phát sinh. - Phương pháp khoán:
Hộ kinh doanh sẽ được cơ quan thuế xác định mức doanh thu khoán để tính mức thuế phải nộp. Phương pháp này phù hợp cho các hộ kinh doanh không thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.
Lưu ý: Khi xét quy mô của hộ kinh doanh cá thể, cần chú ý đến các tiêu chí để phân loại. Theo quy định, hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh được coi là quy mô lớn nếu đáp ứng ít nhất một trong hai tiêu chí sau:
- Số lượng lao động:
Hộ kinh doanh có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bình quân năm từ 10 người trở lên. - Doanh thu:
Hộ kinh doanh có tổng doanh thu của năm liền kề trước từ:- 3 tỷ đồng trở lên đối với lĩnh vực nông – lâm – ngư nghiệp, công nghiệp, xây dựng.
- 10 tỷ đồng trở lên đối với lĩnh vực thương mại – dịch vụ.
Việc xác định quy mô hộ kinh doanh không chỉ ảnh hưởng đến phương pháp tính thuế mà còn liên quan đến các nghĩa vụ và quyền lợi khác trong hoạt động kinh doanh.
Cách Tính Thuế (Lệ Phí) Môn Bài Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Các Trường Hợp Được miễn Thuế (Lệ Phí) Môn Bài
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Điểm c Khoản 1 Điều 1 Nghị định 22/2020/NĐ-CP, các trường hợp sau đây được miễn Thuế (Lệ phí) môn bài:
Các quy định này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ hoặc mới bắt đầu hoạt động, đồng thời khuyến khích sự phát triển của các ngành nghề truyền thống và dịch vụ hậu cần nghề cá. Ví dụ: Chị Lan thành lập hộ kinh doanh cá thể vào ngày 1/8/2022. Theo quy định, chị Lan sẽ được miễn lệ phí môn bài từ ngày 01/08/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Điều này có nghĩa là trong năm đầu tiên thành lập, chị Lan không phải nộp lệ phí môn bài. Từ ngày 01/01/2023, hộ kinh doanh của chị Lan mới bắt đầu phải đóng lệ phí môn bài theo quy định hiện hành.
Bậc Thuế Môn Bài Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 4 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Khoản 1, Điều 1 Nghị định 22/2020/NĐ-CP, mức thu lệ phí môn bài đối với hộ kinh doanh cá thể được xác định dựa trên doanh thu bình quân hàng năm. Cụ thể như sau:
Ví dụ: Cô Ba đã mở tiệm kinh doanh tạp hóa được 3 năm. Trong năm 2021, doanh thu bình quân của tiệm tạp hóa là 115 triệu đồng. Theo quy định, với mức doanh thu này, cô Ba sẽ phải nộp mức thuế môn bài là 300.000 đồng/năm. Lưu ý: Nếu hộ kinh doanh đã giải thể và sau đó quay lại hoạt động sản xuất kinh doanh:
- Trong 6 tháng đầu năm, sẽ phải nộp toàn bộ mức lệ phí môn bài cho cả năm.
- Trong 6 tháng cuối năm, sẽ chỉ cần nộp 50% mức lệ phí môn bài của cả năm.
Quy định này đảm bảo rằng các hộ kinh doanh chỉ phải nộp lệ phí tương ứng với thời gian hoạt động thực tế trong năm.
Thời Điểm Xác Định Doanh Thu Tính Thuế Môn Bài Đối Với Hộ Kinh Doanh:
Đối với các hộ kinh doanh được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu thành lập, thời điểm xác định doanh thu để tính thuế môn bài sẽ bắt đầu từ tháng 01 của năm sau năm thành lập.
Ví dụ: Hộ kinh doanh của chị Bảy được thành lập vào ngày 15/7/2022. Theo quy định, chị Bảy sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên từ ngày 15/7/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Thời điểm xác định doanh thu tính thuế môn bài cho hộ kinh doanh của chị Bảy sẽ bắt đầu từ ngày 01/01/2023 và tính cho toàn bộ năm 2023 (từ 01/01/2023 đến 31/12/2023). Điều này đảm bảo rằng hộ kinh doanh chỉ phải nộp thuế môn bài dựa trên doanh thu phát sinh từ năm sau năm thành lập, phù hợp với quy định miễn lệ phí trong năm đầu tiên.
Cách Tính Thuế GTGT Và Thuế TNCN Cho Hộ Kinh Doanh
Trong các phương pháp tính thuế đã đề cập, có sự phân chia rõ ràng giữa các hộ kinh doanh quy mô lớn và quy mô nhỏ:
– Hộ kinh doanh quy mô lớn: Chỉ được chọn một phương pháp khai thuế duy nhất, đó là phương pháp kê khai. Phương pháp này yêu cầu hộ kinh doanh phải kê khai và tính thuế dựa trên doanh thu thực tế, đồng thời tuân thủ đầy đủ các quy định về sổ sách kế toán và hóa đơn chứng từ.
– Hộ kinh doanh quy mô nhỏ: Có thể lựa chọn giữa hai phương pháp khai thuế:
- Phương pháp kê khai: Hộ kinh doanh tự kê khai và tính thuế dựa trên doanh thu thực tế như hộ kinh doanh quy mô lớn.
- Phương pháp khoán: Đây là phương pháp được nhiều hộ kinh doanh quy mô nhỏ ưa chuộng vì không yêu cầu thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ. Thay vào đó, cơ quan thuế sẽ xác định doanh thu khoán và mức thuế khoán dựa trên các yếu tố kinh doanh của hộ.
* Lợi ích khi chọn phương pháp khoán: Việc chọn phương pháp khoán giúp đơn giản hóa quy trình kê khai thuế hộ kinh doanh, giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính. Hộ kinh doanh chỉ cần nộp thuế theo mức thuế khoán đã được xác định, mà không phải lo lắng về việc quản lý sổ sách hay hóa đơn chứng từ.
Nguyên Tắc Tính Thuế GTGT Và Thuế TNCN Cho Hộ Kinh Doanh
Thông tư 40/2021/TT-BTChướng dẫn cụ thể về cách tính thuế GTGT và thuế TNCN cho hộ kinh doanh theo phương pháp khoán như sau:
- Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống sẽ không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Điều này áp dụng cho các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán, bao gồm cả những hộ không hoạt động kinh doanh trọn vẹn cả năm (như hộ mới bắt đầu kinh doanh, kinh doanh thời vụ, hoặc ngừng tạm thời).
- Cụ thể, mức doanh thu 100 triệu đồng/năm được dùng để xác định việc miễn thuế này sẽ được điều chỉnh theo thời gian thực tế kinh doanh. Doanh thu tính thuế thực tế sẽ được tính toán dựa trên số tháng kinh doanh thực tế trong năm, từ đó xác định liệu hộ kinh doanh có phải nộp thuế hay không.
Ví dụ: Ông Nghĩa bắt đầu kinh doanh từ tháng 4 năm 2023 và dự kiến có doanh thu khoán của 9 tháng thực tế kinh doanh là 90 triệu đồng (trung bình 10 triệu đồng/tháng). Khi tính toán cho cả năm (12 tháng), doanh thu tương ứng sẽ là 120 triệu đồng, vượt quá ngưỡng 100 triệu đồng. Như vậy, ông Nghĩa sẽ thuộc diện phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN tương ứng với doanh thu thực tế phát sinh từ tháng 4 năm 2023, tức là 90 triệu đồng. Điều này đồng nghĩa với việc ông Nghĩa phải nộp thuế cho phần doanh thu này theo quy định của pháp luật.
Cách Tính Thuế Khoán Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Căn cứ tính thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu tính thuế và tỷ lệ thuế tính trên doanh thu.
➥ Doanh thu tính thuế khoán được xác định như sau: Doanh thu tính thuế GTGT và thuế TNCN là tổng số tiền thu được từ các hoạt động bán hàng, gia công, hoa hồng, cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế. Doanh thu bao gồm cả các khoản sau:
- Thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán.
- Trợ giá, phụ thu, phụ trội, phí thu thêm.
- Bồi thường vi phạm hợp đồng, bồi thường khác (chỉ tính vào doanh thu tính thuế TNCN).
- Các khoản doanh thu khác mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa.
Hộ kinh doanh tự khai báo doanh thu tính thuế khoán trên Tờ khai thuế theo Mẫu số 01/CKTT-CNKD. Nếu không xác định được doanh thu hoặc xác định không đúng thực tế, cơ quan thuế sẽ ấn định doanh thu tính thuế theo quy định pháp luật.
➥ Tỷ lệ thuế tính trên doanh thu khoán:
- Tỷ lệ thuế khoán bao gồm tỷ lệ thuế GTGT và tỷ lệ thuế TNCN, áp dụng theo từng lĩnh vực, ngành nghề theo quy định tại Phụ lục I kèm theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.
- Đối với hộ kinh doanh hoạt động nhiều lĩnh vực, ngành nghề, tỷ lệ thuế khoán sẽ áp dụng theo từng lĩnh vực, ngành nghề cụ thể.
Ví dụ: Anh Lâm mở tiệm cắt tóc, gội đầu và khi đăng ký kinh doanh, anh không xác định được doanh thu tính thuế khoán. Cơ quan thuế ấn định doanh thu khoán của anh là 10 triệu đồng/tháng. Doanh thu 12 tháng là 120 triệu đồng, vượt ngưỡng 100 triệu đồng, nên anh Lâm phải nộp thuế khoán.
Cách tính thuế khoán như sau:
- Thuế GTGT phải nộp: 10 triệu đồng x 5% = 500.000 đồng/tháng.
- Thuế TNCN phải nộp: 10 triệu đồng x 2% = 200.000 đồng/tháng.
Tổng thuế khoán hàng tháng anh Lâm phải nộp là 700.000 đồng.
Để đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả, việc nắm vững các quy định về thuế hộ kinh doanh là vô cùng quan trọng. Thuế hộ kinh doanh không chỉ bao gồm thuế GTGT và thuế TNCN, mà còn bao gồm lệ phí môn bài cần được tuân thủ nghiêm ngặt.
Hiểu rõ cách tính thuế hộ kinh doanh theo từng loại hình và phương pháp khai thuế sẽ giúp hộ kinh doanh cá thể quản lý tài chính tốt hơn, đồng thời tránh những rủi ro không đáng có. Việc xác định đúng doanh thu tính thuế và thời điểm nộp thuế hộ kinh doanh là yếu tố then chốt để tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Cập nhật thường xuyên các quy định về thuế hộ kinh doanh sẽ giúp bạn không chỉ đáp ứng nghĩa vụ tài chính mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.
—
Liên hệ T & L qua hotline để được hỗ trợ chi tiết hoặc tham khảo các bài viết cùng chủ đề dưới đây:
>> Tổng Hợp Các Loại Thuế Cần Nắm Rõ!
>> Dịch Vụ Kế Toán Thuế T & L – Giải Pháp Toàn Diện Để Doanh Nghiệp Phát Triển Vững Mạnh
>> Người Nước Ngoài Thành Lập Hộ Kinh Doanh Tại Việt Nam Có Được Không?
Bài viết liên quan: